Ủ phân cá bằng Trichoderma là phương pháp đang được nhiều người trồng cây và làm vườn tại nhà sử dụng để biến phụ phẩm cá hoặc phân cá thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, đồng thời khử mùi hôi và loại bỏ mầm bệnh. Trong bài viết này, GreenHome hướng dẫn từ A đến Z: từ chọn nguyên liệu, quy trình ủ đúng kỹ thuật cho tới cách sử dụng phân cá đã ủ và những lưu ý quan trọng để đạt hiệu quả cao khi ủ phân cá bằng Trichoderma.
Tìm hiểu quy trình ủ phân cá bằng Trichoderma
Phân cá là gì?
Phân cá, còn gọi là đạm cá, là loại phân bón hữu cơ tự nhiên được sản xuất bằng cách thủy phân thịt cá tươi thành các dưỡng chất dễ hấp thu như axit amin, vitamin và khoáng chất. Nhờ chứa nhiều axit amin thiết yếu, phân cá giúp cây ra rễ mạnh, phát triển cân đối, tăng sức đề kháng và nâng cao năng suất. Đây là lựa chọn lý tưởng cho nông nghiệp hữu cơ và các loại cây như rau màu, cây ăn trái, hoa kiểng.
Nấm Trichoderma có tác dụng gì?
Trichoderma là nhóm nấm đối kháng có lợi cho đất và rễ cây. Khi dùng trong ủ phân cá, nấm giúp:
Phân giải nhanh các thành phần hữu cơ khó phân (xenlulo, lignin)
Ức chế các nấm gây hại như Fusarium, Pythium…
Kích thích hệ vi sinh vật có ích và rễ cây phát triển khỏe
Khi hai nguyên liệu này (phân cá + Trichoderma) kết hợp đúng cách, bạn có một nguồn phân hữu cơ vi sinh chất lượng cao cho cây trồng.
Quy trình ủ phân cá bằng Trichoderma giúp cây xanh tốt và cải tạo đất lâu dài.
Vì sao nên ủ phân cá bằng Trichoderma?
Phân cá (hay còn gọi là dịch cá, phụ phẩm cá) giàu đạm, khoáng chất, acid amin và vi lượng thiết yếu cho cây trồng. Tuy nhiên, nếu sử dụng trực tiếp hoặc chỉ ủ sơ sẽ dễ gặp các vấn đề như mùi hôi, vi sinh vật gây bệnh tồn dư, hoặc phân chưa hoai mục làm cháy rễ. Khi kết hợp với nấm Trichoderma, quá trình phân hủy hữu cơ được kích hoạt mạnh, mầm bệnh bị ức chế và phân thành phẩm đạt tiêu chuẩn hơn.
Hai tác dụng nổi bật khi bạn ủ phân cá bằng Trichoderma là:
Dinh dưỡng cao: Phân cá sau quá trình ủ chuyển hóa thành dạng dễ hấp thu với cây trồng – đạm, kali, vi lượng, acid amin.
Phòng bệnh và cải tạo đất: Trichoderma giúp đất tơi xốp hơn, hệ vi sinh hoạt động mạnh hơn, rễ cây phát triển tốt và cây có khả năng kháng bệnh tốt hơn.
Kết quả: cây khỏe hơn, sản lượng tiềm năng cao hơn và đất trồng dần được phục hồi.
Lý do Trichoderma là lựa chọn tối ưu giúp phân cá lên men nhanh, giảm mùi và tăng dinh dưỡng
Chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ cho việc ủ phân cá bằng Trichoderma
Danh sách nguyên liệu tiêu chuẩn (cho 1 phuy 200 lít hoặc lượng tương đương)
Cá tươi hoặc đầu cá, ruột cá: 30–50 kg (có thể dùng phụ phẩm cá)
Chế phẩm Trichoderma: 1–3 kg (hoặc theo hướng dẫn nhà cung cấp)
Mật rỉ đường: 2–5 kg hoặc tương đương thể tích
Nước sạch: 30–150 lít (tùy quy mô)
Phân NPK / phân hỗ trợ vi sinh (nếu có)
Chất độn hoặc phụ phẩm để hỗ trợ quá trình lên men (tùy trường hợp)
Dụng cụ cần có
Thùng phuy hoặc thùng lớn có nắp đậy hoặc miệng rộng
Xẻng, cuốc, que khuấy để trộn và đảo hỗn hợp
Bạt nilon hoặc vải bạt để phủ (nếu ủ ngoài trời)
Máy sục khí hoặc ống thoát hơi (nếu ủ dạng kín) – tùy mô hình
Việc chuẩn bị kỹ nguyên liệu và dụng cụ giúp bạn ủ phân cá bằng Trichoderma đúng kỹ thuật và đạt hiệu quả cao hơn.
Danh sách nguyên liệu và dụng cụ cần có trước khi bắt đầu ủ phân cá bằng Trichoderma.
Quy trình ủ phân cá bằng Trichoderma đúng kỹ thuật
Bước 1: Tạo nền vi sinh
Pha chế phẩm Trichoderma với một lượng nước sạch (ví dụ 30–50 lít) để kích hoạt vi sinh vật.
Khuấy hoặc sục khí trong 6–8 giờ nếu có máy – giúp Trichoderma hoạt động mạnh hơn.
Bước 2: Bổ sung cá, mật, vi sinh vào hỗn hợp
Cho cá tươi hoặc phụ phẩm cá đã băm nhỏ vào thùng.
Thêm mật rỉ đường và hỗn hợp Trichoderma vào.
Đảm bảo cá được ngập hoặc ít nhất phần lớn cá nằm dưới mặt nước để tránh mùi hôi và ruồi muỗi đẻ trứng.
Đậy kín thùng hoặc phủ bạt để tránh ruồi muỗi và giữ điều kiện lên men ổn định.
Bước 3: Theo dõi và khuấy đảo định kỳ
Trong tuần đầu tiên: khuấy 2–3 ngày/lần để cung cấp oxy và tránh hiện tượng yếm khí.
Theo dõi nhiệt độ – nếu thấy nhiệt độ khoảng 40–60 °C trong giai đoạn lên men là tốt.
Nếu nhiệt vượt quá 60 °C: mở nắp, khuấy hoặc tưới thêm nước để giảm nhiệt.
Nếu nhiệt quá thấp (< 40 °C): thêm Trichoderma hoặc hỗn hợp vi sinh để kích hoạt lại.
Bước 4: Hoàn tất và sử dụng
Sau 25–40 ngày (tùy điều kiện thời tiết và quy mô), phân cá đã ủ sẽ: màu nâu sẫm, mùi chua nhẹ hoặc mùi “mắm cá” lên men, không còn mùi khai hoặc thối.
Khi đạt chuẩn: lọc dịch (nếu làm dạng dịch), hoặc rắc phân hoai mục vào đất.
Bảo quản nơi khô ráo, đậy kín hoặc trong thùng có nắp để dùng dần.
Quy trình ủ chuẩn giúp phân cá nhanh hoai, giàu dinh dưỡng và an toàn cho mọi loại cây.
Cách sử dụng phân cá sau khi đã ủ
Pha loãng và tưới
Dạng dịch: pha 1 lít phân cá đã ủ với 200–300 lít nước sạch, sau đó tưới hoặc phun lên cây (lá, thân, gốc).
Tưới gốc: lượng nhỏ hơn, tập trung vào vùng rễ.
Tưới định kỳ tùy loại cây: rau ăn lá mỗi 5–7 ngày, cây ăn trái/hoa mỗi 10–15 ngày hoặc theo hướng dẫn cụ thể.
Thời điểm sử dụng hiệu quả
Khi cây mới trồng, vừa ghép hoặc ra rễ: cây cần đạm và vi sinh mạnh – phân cá đã ủ phù hợp.
Giai đoạn cây phát triển mạnh, ra hoa hoặc đậu trái: bón phân cá giúp bổ sung nhanh dưỡng chất.
Sau thu hoạch: giúp cây phục hồi và chuẩn bị cho vụ tiếp theo.
Hướng dẫn dùng phân cá lên men đúng cách để cây hấp thu tối đa và phát triển mạnh.
Lưu ý cụ thể khi ủ phân cá bằng Trichoderma
Khi ủ phân cá bằng Trichoderma, khâu kỹ thuật và điều kiện ủ quyết định trực tiếp đến chất lượng phân thành phẩm. Để vi sinh hoạt động tối ưu, hỗn hợp hoai mục nhanh và không phát sinh mùi khó chịu, bạn cần chú ý một số điểm quan trọng sau đây:
Độ ẩm phải vừa phải: Duy trì khoảng 50–60%. Kiểm tra bằng cách nắm một nắm hỗn hợp – thấy ẩm tay nhưng không nhỏ nước là đạt. Nếu hỗn hợp quá ướt → dẫn đến yếm khí, mùi hôi. Nếu quá khô → vi sinh không hoạt động mạnh.
Tránh ánh nắng trực tiếp và mưa tạt: Khi ủ ngoài trời, phủ bạt hoặc dùng nơi có mái che để giữ nhiệt và tránh bị nhiễm nước mưa, làm loãng hỗn hợp.
Không trộn rác sinh hoạt, túi nilon hoặc chất không phân hủy vào hỗn hợp: Những vật này gây ô nhiễm hoặc làm hỗn hợp không hoai mục đúng cách.
Đảo trộn định kỳ: Mỗi 5–10 ngày khuấy động hỗn hợp hoặc đảo để tăng oxy cho vi sinh vật. Tránh để vùng giữa hỗn hợp bị nóng quá nhiệt (>60 °C) hoặc nổi bong bóng khí.
Chọn cá sạch, không bị ươn hoặc hóa chất: Cá ươn dễ sinh mùi và vi sinh gây bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng phân.
Bảo quản chế phẩm Trichoderma đúng cách: Chế phẩm nên để nơi khô ráo, tránh ánh sáng mạnh, và nên dùng ngay sau khi mở.
Thùng ủ phải có lỗ thoát khí nếu dùng mô hình kín: Việc ủ kín hoàn toàn mà không có thoát khí dễ gây hiện tượng yếm khí và mùi hôi.
Phân sau khi ủ chưa đạt chuẩn không nên bón ngay: Nếu còn mùi khai hoặc hỗn hợp chưa tơi, hãy để thêm 1–2 tuần hoặc đảo lại; bón sớm có thể gây sốc rễ.
Những lưu ý quan trọng giúp quá trình ủ phân cá diễn ra nhanh, sạch, hạn chế mùi và lên men chuẩn.
Câu hỏi thường gặp khi ủ phân cá bằng Trichoderma
1. Phân cá ủ bao lâu thì dùng được?
Thông thường mất 25 – 40 ngày, tùy vào điều kiện ủ như nhiệt độ, độ ẩm, kích thước cá và lượng vi sinh. Nếu trời lạnh hoặc ủ ngoài trời mất che chắn, thời gian có thể kéo dài hơn.
2. Có thể ủ với lượng cá nhỏ tại nhà không?
Hoàn toàn được. Bạn có thể sử dụng thùng nhựa, phuy 200 lít hoặc thùng xốp – miễn là đảm bảo che phủ, có nắp, cách ly ruồi muỗi và tuân theo tỷ lệ vi sinh hợp lý.
3. Nếu mùi hôi xuất hiện trong quá trình ủ thì sao?
Mùi hôi thường do yếm khí hoặc vi sinh vật hoạt động yếu. Bạn cần mở nắp, khuấy đảo, thêm oxy, tưới thêm nước nếu cần và có thể bổ sung Trichoderma.
4. Phân cá đã ủ có dùng cho rau ăn lá được không?
Có, rất phù hợp. Sau khi phân cá đã hoai mục và không còn mùi khai, bạn có thể bón cho rau ăn lá, cây cảnh, cây ăn trái… giúp cây xanh tốt và phát triển mạnh.
5. Có thể dùng chế phẩm khác thay Trichoderma không?
Có thể, nhưng Trichoderma là lựa chọn rất tốt vì hiệu quả cao trong phân giải hữu cơ và kháng bệnh. Nếu dùng chế phẩm khác, cần chắc chắn là vi sinh vật có lợi và thương hiệu uy tín.
Giải đáp thắc mắc khi ủ phân cá với Trichoderma để người mới cũng dễ làm và đạt hiệu quả cao.
GreenHome – Giải pháp toàn diện cho cuộc sống hiện đại
GreenHome là siêu thị làm vườn uy tín, chuyên cung cấp đầy đủ các vật tư và thiết bị phục vụ cho việc trồng cây và chăm sóc vườn. Với sứ mệnh mang đến giải pháp toàn diện cho người yêu cây, GreenHome cung cấp đa dạng sản phẩm như:
Đất trồng, giá thể: Phù hợp cho nhiều loại cây trồng, đảm bảo chất lượng và dinh dưỡng.
Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật: Giúp cây phát triển khỏe mạnh và phòng chống sâu bệnh hiệu quả.
Dụng cụ làm vườn, thiết bị tưới: Hỗ trợ công việc làm vườn trở nên dễ dàng và hiệu quả.
Hạt giống, chậu trồng cây, vật tư trang trí: Đáp ứng nhu cầu đa dạng của người làm vườn từ cơ bản đến chuyên sâu.
GreenHome với dịch vụ giao hàng nhanh chóng và chính sách chăm sóc khách hàng tận tâm, cam kết mang đến trải nghiệm mua sắm tiện lợi và hài lòng cho mọi khách hàng.
Chăm cây có GreenHome khỏi lo thiếu chất
Cảm ơn các bạn đã đọc tới cuối bài viết, mình mong những chia sẻ trên sẽ giúp ích cho các bạn trong việc chăm sóc khu vườn của chính mình!
SIÊU THỊ LÀM VƯỜN GREENHOME
Đầy Đủ Vật Tư – Giao Nhanh Hoả Tốc
